„Ilmurinn úr eldhúsinu er svo lokkandi.“

Uppskriftarbæklingur Royal lyftidufts úr skjalasafni Önnur Jórunnar, E-001(141), sem inniheldur ýmsa…
Uppskriftarbæklingur Royal lyftidufts úr skjalasafni Önnur Jórunnar, E-001(141), sem inniheldur ýmsar uppskriftir fyrir jólabaksturinn.

Margar fjölskyldur eiga í fórum sínum uppskriftabækur sem hafa að geyma töfra eldhússins. Stundum hefur kaffidreitill litað blaðsíðurnar eða smjörið kannski máð blekið. Hvað sem því líður eru uppskriftirnar sem þar finnast oft ómissandi í aðdraganda jólanna og fátt jólalegra en að finna smákökuilminn á aðventunni. Flestar uppskriftabækur og uppskriftir hvort sem þær eru handskrifaðar, blaðaúrklippur, matreiðslubækur eða bæklingar eru að langmestum hluta að finna í skjalasafni kvenna. Þó eru nokkur dæmi þess að skjalasöfn karla innihaldi slíkar heimildir - líklegt þykir þó að skjölin hafi tilheyrt eiginkonum, mæðrum, systrum eða öðrum kvenkyns skyldmennum skjalamyndara. 

Hér er brot af þeim fjölmörgum uppskriftum sem finna má í einkaskjalasöfnum sem varðveitt eru á Borgarskjalasafni Reykjavíkur. 

 

 

 

 

Uppskriftabók Sigríðar Þórhildar Tómasdóttur (f. 1899 - d.1990) úr skjalasafni hennar nr. E-555

Uppskriftarbókina skrifaði hún á matarnámskeiði hjá frk. Soffíu Skúladóttur (f.1897-d. 1938) . Að öllum líkindum var um Matreiðslunámskeið Soffíu að ræða sem haldið var 15. febrúar - 15. mars 1933 að Bergstaðastræti 9, heimili hennar.  Kennd var matreiðsla ýmissa kaldra rétta, bakstur, smjörbrauð o.fl. Aftast í bókinni eru hagnýtar leiðbeiningar hvernig skuli bera sig að í eldhúsi svo mest verði úr dagsverkinu. Líklega er uppskriftin af kossunum hægra megin sé íslenska heitið yfir dönsku smáu rjómakökunum Medaljer. Uppskrift af rjómakreminu má sjá á næstu mynd.
Við hlið kremsins í kossana dönsku má sjá uppskrift af Kaffihringjum. Líklega er um að ræða einhvers konar útgáfu af kleinuhringjum eins og við þekkjum þá í dag. Ekki er víst hvort að kaffihringirnir þekktust á hátíðarborðum Íslendinga á fjórða tug síðustu aldar.

Hér má sjá uppskrift af karamell-búðingi en búðingur í eftirrétt eftir hátíðarmatinn þekkist eflaust vel hjá sumum. Mörg hafa kannski alist upp við Ilma eða Royal búðing en önnur muna eftir búðingum sem gerðir voru frá grunni. 

Piparkökur má eflaust finna á flestum heimilum í aðdraganda jólanna - spurning er hvort að uppskriftin hafi breyst mikið á tæpri öld? Við vitum þó ekki hversu hátíðleg kartöfluterta sé eða hafi verið á árum. Kannski var vinstri síða þessara opnu einfaldlega notuð af Sigríði sem krassblað til þess að pára niður hina og þessa uppskrift.

 

Næsta síða